Англиското влијание врз западното вреднување

Британското влијание врз западните перцепции за етничкиот идентитет на античките Македонци: случајот на Вилијам Мартин Лик

Апстракт

Овој труд го разгледува влијанието на британскиот патописец и антиквар Вилијам Мартин Лик (1777–1860) врз оформувањето на западните ставови за етничката припадност на античките Македонци. Преку анализа на неговите дела, особено Researches in Greece (1814) и Travels in Northern Greece (1835), се утврдува дека неговите ставови, иако претставени како научни, биле значително обликувани од британските геополитички интереси во 19 век. Трудот покажува дека современата грчка национална историографија во значителна мера се потпира на овие западни наративи, чии корени не се грчки, туку британски.

Вовед

Проблемот на етничкиот идентитет на античките Македонци е тема која предизвикува континуирани научни и политички дебати. Иако во класичната и хеленистичката ера Македонците биле предмет на различни историски перцепции, од крајот на 18 и почетокот на 19 век, западноевропските научници започнуваат со систематско истражување и категоризација на античките народи на Балканот. Особено влијателна фигура во овој процес е британскиот офицер, топограф и антиквар Вилијам Мартин Лик.

1. Биографија и контекст

Вилијам Мартин Лик (1777–1860) бил воен офицер кој служел во различни мисии на Блискиот Исток и Балканот. Тој бил член на Кралското друштво во Лондон и се смета за еден од основоположниците на британската топографска школа за проучување на античка Грција (Beaton, 2019, стр. 122–125). Неговите дела произлегуваат од патувања низ регионот на Македонија, Епир, Тесалија и Пелопонез, при што ја документирал топографијата, архитектурата и историските извори поврзани со античките општества.

2. Лик и античките Македонци

Во своето дело Travels in Northern Greece (1835), Лик ги опишува териториите на Македонија како посебна географска целина, но го претставува населението како етнички блиско до Хелените. Во одредени пасуси, тој ги нарекува Македонците „северни Грци“, иако не наведува конкретни археолошки или јазични докази за тоа (Leake, 1835, Vol. II, p. 34).

Сепак, според подоцнежни анализи, овие ставови се сметаат за дел од пошироката британска политичка агенда која имала за цел да создаде основа за поддршка на грчката независност од Отоманската империја и воспоставување на Грција како западен сојузник во источниот Медитеран (Hobsbawm, 1990, стр. 82–85).

3. Критичка анализа

И покрај тоа што Лик се смета за сериозен научник за своето време, неговите заклучоци се проблематизираат од современите историчари. Clarke (2008) укажува дека дел од интерпретациите на Лик се базираат на аналогии и хипотези без цврста археолошка поддршка, а некои дури и на устни преданија од локалното население.

Понатаму, неговата класификација на античките народи, вклучително и Македонците, често се совпаѓа со британската империјална логика на време кога териториите на Балканот се разгледувале како геополитички корисни зони за западните сили.

4. Заклучок

Претставата за античките Македонци како „Грци“ потекнува во голем дел од западна, особено британска, интерпретативна рамка развиена во 19 век. Делата на Вилијам Мартин Лик играат клучна улога во оваа конструкција. Иако тие претставуваат важни извори за историјата и топографијата на регионот, потребно е тие да се читаат критички, во светло на нивниот политички и идеолошки контекст. Современата историографија треба да прави јасна разлика помеѓу историските факти и геополитичките наративи од колонијалниот период.

---

Литература:

1. Leake, William Martin. Researches in Greece. London: J. Rodwell, 1814.

2. Leake, William Martin. Travels in Northern Greece, Vol. I–IV. London: J. Rodwell, 1835.

3. Beaton, Roderick. Greece: Biography of a Modern Nation. London: Penguin Books, 2019.

4. Hobsbawm, Eric. Nations and Nationalism since 1780: Programme, Myth, Reality. Cambridge: Cambridge University Press, 1990.

5. Clarke, Katherine. Making Time for the Past: Local History and the Polis. Oxford: Oxford University Press, 2008.

Британско влијание William Martin Lake

British Influence on Western Perceptions of the Ethnic Identity of the Ancient Macedonians: The Case of William Martin Leake

Abstract

This paper explores the influence of British traveler and antiquarian William Martin Leake (1777–1860) on the formation of early Western views regarding the ethnic identity of the ancient Macedonians. Through analysis of his works, especially Researches in Greece (1814) and Travels in Northern Greece (1835), it is demonstrated that Leake’s conclusions—though framed as scholarly—were significantly shaped by British geopolitical interests in the 19th century. The paper further argues that modern Greek national historiography relies heavily on these Western narratives, whose roots are not Greek, but British.

---

Introduction

The question of the ethnic identity of the ancient Macedonians remains a topic of ongoing scholarly and political debate. While perceptions during the Classical and Hellenistic eras varied, by the late 18th and early 19th centuries, Western European scholars began systematically investigating and classifying the peoples of the Balkans. A particularly influential figure in this process was the British officer, topographer, and antiquarian William Martin Leake.

1. Biography and Context

William Martin Leake (1777–1860) served as a British military officer on various missions throughout the Middle East and the Balkans. He was a fellow of the Royal Society in London and is considered one of the founding figures of British topographical studies of ancient Greece (Beaton, 2019, pp. 122–125). His works, based on extensive travels across Macedonia, Epirus, Thessaly, and the Peloponnese, documented ancient architecture, topography, and historical interpretations of the region’s past.

2. Leake and the Ancient Macedonians

In his Travels in Northern Greece (1835), Leake described the territories of Macedonia as a distinct geographic unit, while portraying its ancient population as ethnically close to the Hellenes. In certain passages, he refers to the Macedonians as “Northern Greeks,” though he provides little concrete archaeological or linguistic evidence to support such classification (Leake, 1835, Vol. II, p. 34).

Later scholarly assessments have suggested that such conclusions were aligned with broader British political interests at the time, particularly the support for Greek independence from the Ottoman Empire and the establishment of a pro-Western Greek state in the Eastern Mediterranean (Hobsbawm, 1990, pp. 82–85).

3. Critical Analysis

While Leake was regarded as a serious scholar in his time, his conclusions are problematized by modern historians. Clarke (2008) notes that many of Leake’s interpretations were based on analogies, assumptions, and even oral traditions collected from local informants, rather than solid archaeological evidence.

Furthermore, his classification of ancient populations, including the Macedonians, often reflects the logic of British imperialism during a period when the Balkans were seen as strategically valuable regions to be culturally and politically aligned with Western interests.

4. Conclusion

The portrayal of the ancient Macedonians as "Greek" originates largely from a Western—specifically British—interpretive framework developed in the 19th century. The works of William Martin Leake play a key role in this construction. While his contributions to the topographical and historical knowledge of the Balkans are valuable, they must be read critically, in light of the political and ideological agendas of his time. Contemporary historiography must distinguish between historical fact and the geopolitical narratives of the colonial era.

---

References:

1. Leake, William Martin. Researches in Greece. London: J. Rodwell, 1814.

2. Leake, William Martin. Travels in Northern Greece, Vol. I–IV. London: J. Rodwell, 1835.

3. Beaton, Roderick. Greece: Biography of a Modern Nation. London: Penguin Books, 2019.

4. Hobsbawm, Eric. Nations and Nationalism since 1780: Programme, Myth, Reality. Cambridge: Cambridge University Press, 1990.

5. Clarke, Katherine. Making Time for the Past: Local History and the Polis. Oxford: Oxford University Press, 2008.

When did an Englishman first raise the question of whether the ancient Macedonians were Greek?

 When did an Englishman first raise the question of whether the ancient Macedonians were Greek?

A notable early case is William Martin Leake (1777–1860), a British topographer and antiquarian. During his travels and writings on Greece in the early 19th century, Leake discussed the ancient Macedonians, and his works helped shape early Western views on ancient Greek geography and ethnicity. However, Leake generally considered Macedonians as Greek or closely connected to the Greeks.

The real modern "dilemma" was shaped more by historians and philologists in the 19th and 20th centuries, as modern Greece and Slavic Macedonia (later North Macedonia) emerged with competing claims to the legacy of Alexander the Great and the ancient kingdom of Macedon.

Key points:

In antiquity, Greek writers like Herodotus, Thucydides, and Arrian referred to the Macedonians as having Greek lineage, though some also viewed them as semi-barbaric due to their political and cultural differences from the southern city-states.

The modern debate was intensified after the Balkan Wars (1912–1913) and the breakup of the Ottoman Empire, especially when Yugoslavia began promoting a distinct Macedonian identity.

The issue became particularly politicized in the late 20th century, during and after the breakup of Yugoslavia, when the new Republic of Macedonia (now North Macedonia) adopted symbols and narratives connected to ancient Macedon.

Премини во Македонија и помогни ни

 

Се на овој бели свет е околу верата и припадноста кон неа.

Со настапувањето на Апостол Павле и неговите проповеди за верата во Словото започнува процесот на словенизација меѓу Македонците која, тие како повикан народ понатаму тие ќе ја шират меѓу народите .

Словенизација е прифаќање на Словото како своја вера.Со прифаќањето се одредува и припадноста на поединците ,родот ,народот кон Словото 

Лингвистички е вака 

Именка + наставката за припадност кон него 

Во Слово + нивни 

Слово в + ниини

в->ј 

Слово ј + нини

Слов ја ни .

Првата Словјанка е Лидија и нејзиното семејство.

Во нејзиното време не постои терминот 

Христос и затоа за неа погрешно се објаснува дека е првата Христијанка на Европа.

Терминот Христ се појавува некои два и половина векови подоцна и означува религија

Рефлексијата во верата на терминот Словени денес е во терминот ПрвоСловни или ти ПравоСлавни .

Ние Македонците така и сме запишани 

Македонци православни христијани.

 Кој тоа е Словото ?

Што лингвистички означува терминот Слово?

- Словото е Исус ,спасителот .

Во почетокот беше Словото 

- Под буква, лингвистички Слово е анаграм за човек .За Человек како постар назив .

Еве како 

Человек 

ЧЛВК 

Бидејќи јазикословието е жива материја ќе согледаме промената во почетната буква 

ч ->с .

ЧЛВК 

ч->с 

СЛВК 

И исчитуваме 

СЛоВо К 

При што и буквата К е ознака за припадност.

Што значи ова и вакво согледување со оваа теза и овој пристап?

Ова упатува кон најголемиот,кон првиот пристап на кој се темели нашата вера ,а тоа е дека Отец Бог заради искупување на нашите гревови го дал својот син Исус кој се отелотворува ,се раѓа како Человек,како човек заради спасение на човештвото .

Дојди во Македонија и помогни ни .

И дошол Апостолот се шири верата за спасението преку апостолите и се шири и меѓу Македонците кои создаваат своја Апостолска Црква преку која ја шират верата во Словото меѓу народите...

:)

***

Во почетокот беше Словото, и Словото беше во Бога и Словото беше Бог. 

2.Тоа во почетокот беше во Бога. 

3.Сѐ стана преку Него и без Него ништо не стана, од она што постана ... 

 - 10.Во светот беше и светот преку Него постана, но светот не Го позна.

 11.Дојде кај Своите, но Своите не Го примија - (фарисеите). 

12.А на сите што Го примија – на сите што веруваа во Неговото име – им даде моќ да станат чеда Божји ... 

 - 14.И Словото стана тело и се всели ме­ѓу нас, полно со благодат и вистина; и ние ја видовме Неговата слава, слава како на Единороден од Отецот ...

- Значи сите оние кои го познаа и кои поВеруваа во Словото Божјо !! 

по Словото Негово ги именуваа и нарекуваа СЛОВЕНИ - служители на Словото Божјо !!

 Пророк Исаија 61 - 6.А вас ќе ве викаат: „Господови Свештеници,” ќе ве наречуваат: „Служители на нашиот Бог.”

 Ќе ги уживате богатствата на народите, ќе се гордеете со нивните блага ... за што и светијата Лука забележал; 1 - 1.

Бидејќи мнозина се обидоа да го запишат кажувањето за настаните што се случија меѓу нас, 

2.како што ни ги предадоа оние, кои уште од почетокот беа очевидци и служители на Словото, 

3.намислив и јас, откако испитав сѐ од почетокот, да ти опишам точно по ред, честити Теофиле,

 4.за да ја познаеш веродостојноста на учењето, во кое си поучуван !!                                        - Исто така светијата Лука забележал; 

„И кога ја напуштија Мизија, тие слегоа во Троада. 

Преку ноќта имаше Павле видение: стоеше пред него еден човек Македонец, кој го молеше и му велеше: ,Премини во Македонија и помогни ни!‘“

По тоа видение веднаш посакавме да тргнеме за Македонија, бидејќи разбравме дека Господ нè повикал таму да го проповедаме СЛОВОТО БОЖЈО !! (Дела 16,8-10)...

... Во првото послание на светиот апостол Павле до Солуњаните,се вели; 1 - 4.

 Знаеме, возљубени браќа, за вашиот избор од Бога,

5. зашто нашето БлагоВестие(евангелие) кон вас беше не само со Слово, туку и со сила и со Светиот Дух, и со голема увереност: сами знаете какви бевме за вас помеѓу вас.

6. И вие се угледавте на нас и на Господа, 

кога во големи маки со радост го примивте Словото од Светиот Дух,

7. така што станавте образец за сите верници во Македонија и Ахаја.

8. Оти од вас одекна Словото Господово не само во Македонија и Ахаја, туку и во секое место се пронесе славата за Верата ваша во Бога, така што нема потреба ние нешто да зборуваме ... за да во писмото испратено до Коринтјаните светијата Савле ги кажува македонците како пример за верен народ, кој ревносно ја пазел Верата уште пред да му биде "донесена" ("... тие најнапред сами себе Му се предадоа на Господа, а потоа и на нас, по волјата Божја" - 2 Кор.,8 ) ...

За да истото биде подобро објаснето во писанието на светијата Јован 17 -  6.Го објавив името Твое на луѓето, што си Ми ги дал од светот; тие беа Твои, и Ти Ми ги даде, и го запазија Твоето Слово. 

7.Сега разбраа дека сѐ што си Ми дал, е од Тебе; 

8.зашто зборовите што си Ми ги дал им ги предадов и тие ги примија и раз­браа навистина дека од Тебе сум излегол, и поверуваа дека Ти си Ме пратил ... 

14.Јас им го предадов Твоето Слово, и светот ги замрази, зашто тие не се од светот, како и Јас што не сум од светот. 

15.Не се молам да ги земеш од светот, туку да ги запазиш од злото. 

16.Тие не се од светот, како и Јас што не сум од светот. 17.Посвети ги со Својата вистина. Твоето СЛОВО !! е Ваистина ... 

ПРОГОНОТ И ПОГРОМОТ ВРЗ  СВЕТИИТЕ

                        СЛОВЕНИТЕ - ПРАВОСЛОВИ(Ј)ЕТО       

- Кој е "светот" кој толку го намрази Учителот - Рава кој поучаваше за  Словото Божјо и сите оние кои поВеруваа,го познаја и примија ни кажува; светијата Лука 4 - 5.Потоа ѓаволот Го одведе на една ви­сока планина и му ги покажа за миг сите царства во светот. 6.И Му рече ѓаволот: „Тебе ќе Ти ја дадам сета оваа власт и нивната слава, зашто мене ми е предадена, и ја давам кому што сакам. 7.Ако Ти ми се поклониш, сето тоа ќе би­де Твое.“ 8.Но Исус му одговори и рече: „Бегај од Мене, сатано, зашто напишано е: ‚На Господа, твојот Бог, поклонувај Му се и единствено Нему служи Му!‘“

- Значи "светот" е власта т.е. царството световно кое во дадeн период владее на земјата и истото е против се она што се проповеда со Словото Божјо - Божјите закони и моралните принципи,и од таквото царство "не се од тој свет",сите оние кои живеат по Божјите закони искажани преку Словото Божјо !!                                                                              

 - За "светот" - царството кој го распна и уби Синот Човечки и Божји,кој вршеше прогон и погром врз светиите кои го шират Словото Божјо,и сеуште врши, читаме  во писанието на пророкот  Даниил 2 - 40.А четвртото царство ќе биде цврсто како железо; зашто како што железото троши и дроби сѐ, така и тоа ќе дроби и ќе уништува ... 7 - 23.Освен тоа тој рече: Четвртиот ѕвер го означува четвртото царство што ќе постои на земјата, различно од сите царства и што ќе ја голтне целата земја, ќе ја гази и ќе ја измачува ... 25.И против Севишниот ќе зборува и ќе ги угнетува светиите на Севишниот; дури ќе си помисли да ги измени праз­ниците нивни и закони, па тие ќе бидат предадени во раката негова за едно време уште толку и половина ... 

- Денес на сите ни е познато кое е четвртото царство,знаејќи дека римофарисеите го распнаја и убија Младенецот,римофарисеите кои послем триста и кусур годишниот прогон и погром на светиите СЛОВЕНИТЕ кои го ширеа Словото Божјо !! според кое човекот е Образ Божји, тие римофарисеите измислија псевдорелигија лицемерно именувајќи ја "христијанство" и истата ја прогласија за државна и ја наметнаа  на целата  територија на римската империја создавајќи свој "паднат свет" - четвртото царство кое ги измена законите - ги наметна црковни догмии канони - човечки закони; светијата Матеј 15 - 7.Лицемери, добро пророкувал за вас Исаија, велејќи: 8.‚Овој народ се приближува до Мене со устата своја и со усните Ме почитува, а срцето негово стои далеку од Мене; 9.но напразно Ме почитува, учејќи со човечки учења и заповеди.‘“,ги измена времињата и деновите прелажувајќи ги лујѓето да чествуваат и празнославуваат на погрешни датуми,ги избриша древните исконските и направи нови календари - јулијански,грегоријански,измислувајќи своја "црква",лицемерно нарекувајќи ја "христијанска" врз "камен темелникот Петар" - Дела 7 -  48.но Севишниот не живее во ракотворени храмови, како што вели пророкот; 49.‚Небото е Мојот престол, а земјата подножје на нозете Мои. Каков дом ќе ми направите, вели Господ, или кое место е за Мојата почивка? 50.Не го направи ли сето ова Мојата рака?‘ 51.Тврдоглави и необрезани по срцето и ушите! Вие секогаш Му се противевте на Светиот Дух – како татковците ваши, така и вие ...,за што неминовно е да го споменеме разговорот помеѓу Учителот и Петар во кој се открива симболиката за каква "црква - храм" станува збор; светијата Матеј 16 - 22.А Петар Го повлече настрана, почна да Го одвраќа, велејќи: „Биди милостив кон Себе, Господи; тоа со Тебе нема да се случи!“ 23.Но Тој се заврте и му рече на Петар: „Бегај од Мене, сатано! Ти си Ми соблазна, зашто мислиш не за она што е Божјо, туку за она што е човечко!“... 33.Тогаш Петар Му одговори и рече: „Дури и сите да се соблазнат поради Тебе, јас никогаш нема да се соблазнам.“ 34.Исус му рече: „Вистина, ти велам: оваа ноќ уште пред да пропее петел, трипати ќе се одречеш од Мене !! ...  

- Од горе напишаното од повејќе станува јасно зошто ова двеилјадигодишно царство световно,исто толку време ги мрази и уништува СЛОВЕНИТЕ сите оние нарочито македонските верници словени,кои се зародишот во ширењето на Верата за и во  Словото Божјо - ПравоСловијето, никако правослАвие како што сакаат да го именуваме,туку ПравоСлови(ј)е - Ваистинското Слово - Словото Божјо !!

- Омразата е дотолку поголема што  свидетелствувањата;кажувањата - писанијата забележани во Светото писмо - библија укажуваат исто така на појава на едно ново царство - Божјо !! чии темелни вредности се раководени по Словото Божјо и Божјите закони; пророк Даниил 2 - 44.И во деновите на тие царства не­бес­ниот Бог ќе подигне царство кое нема да се разруши никогаш, а тоа царство нема да биде предадено на друг народ; тоа ќе ги победи и разруши сите цар­ства, а само тоа ќе остане вечно ... 7 - 27.а царството и власта и царското ве­личие по целиот поднебесен свод ќе му се даде на народот од светиите на Севишниот, чие царство е царство вечно и сите великодостојници ќе Му слу­жат и ќе Му се покоруваат Нему ... 

- Кој е тој народ на светиите на Севишниот ?!? сите оние кои поВерувале го познале и примиле Словото Негово - Словото Божјо и се О'СлоВенeти; светијата Јован 17 -  14.Јас им го предадов Твоето Слово, и светот ги замрази, зашто тие не се од светот, како и Јас што не сум од светот. 15.Не се молам да ги земеш од светот, туку да ги запазиш од злото. 16.Тие не се од светот, како и Јас што не сум од светот. 17.Посвети ги со Својата вистина. Твоето Слово е вистина. 18.Како Ти Мене што Ме прати во светот, и Јас ги пратив во светот. 19.И за нив јас се посветувам, та и тие да бидат осветени преку вистината. 20.Но не се молам само за нив, туку и за оние што преку нивните зборови ќе поверуваат во Мене, 21.за да бидат сите едно, како што си Ти, Оче, во Мене, и Јас во Тебе; па така и тие да бидат во Нас едно, и да поверува светот дека Ти си Ме пратил. 22.И славата што си Ми ја дал, ним им ја дадов, за да бидат едно, како што сме Ние едно. 23.Јас сум во нив и тие се во Мене, за да бидат во сѐ едно, и да дознае светот дека Ти си Ме испратил, и нив си ги возљубил, како Мене што Ме возљуби ... 

- За да во Откровението на светијата Јован читаме; 19 -  11. И го видов небото отворено, и ете, бел коњ и Оној Кој јаваше на него се ви­ка Верен и Вистинит, и Тој праведно суди и војува; 12.очите Му беа како огнен пламен, а на главата имаше многу круни и напишано име кое освен Него, никој не го знаеше. 13.И беше облечен во облека натопена со крв, и со името – Слово Божјо !!